Tỷ giá thả nổi có quản lý: Câu chuyện phía sau con số và sự tác động đến “túi tiền” của bạn

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến cụm từ “tỷ giá thả nổi có quản lý” nhưng chưa thật sự rõ nó là gì, ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống hàng ngày đúng không nào? Trong bài viết này, Sanuytinonline sẽ cùng bạn “bóc trần” những bí mật đằng sau các con số tỷ giá, đồng thời giải thích cách thị trường ngoại hối tác động trực tiếp đến “túi tiền” của mỗi chúng ta. Cùng mình khám phá nhé!

Tỷ giá hối đoái là gì?

Tỷ giá hối đoái (còn gọi là tỷ giá ngoại tệ) là tỷ lệ trao đổi giữa hai đồng tiền khác nhau. Ví dụ, tỷ giá USD/VND cho biết bạn cần bao nhiêu đồng Việt Nam để đổi lấy 1 đô la Mỹ. Tỷ giá này không cố định mà thay đổi liên tục theo cung cầu trên thị trường toàn cầu.

Tại sao tỷ giá lại quan trọng? 

Tỷ giá ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu, chi phí du lịch, đầu tư và cả giá trị đồng tiền trong nước. Khi tỷ giá biến động, người tiêu dùng có thể phải trả nhiều tiền hơn cho sản phẩm ngoại, doanh nghiệp xuất khẩu sẽ có lợi hoặc thiệt tùy theo chiều biến động.

Thị trường ngoại hối (Forex) là nơi các đồng tiền được mua bán, với khối lượng giao dịch hàng ngày lên đến hơn 7.5 nghìn tỷ USD (theo báo cáo của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế – BIS năm 2022). Đây là thị trường tài chính lớn nhất thế giới, hoạt động 24 giờ mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần, giúp các quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư thực hiện giao dịch tiền tệ hiệu quả.

Tỷ giá thả nổi là gì?

Tỷ giá thả nổi là hình thức xác định tỷ giá hối đoái dựa trên cung cầu thực tế trên thị trường ngoại hối, tức là giá đồng tiền sẽ thay đổi theo sự mua bán tự do của các bên tham gia thị trường.

Trong cơ chế tỷ giá thả nổi, Ngân hàng Trung ương sẽ không can thiệp quá sâu vào việc xác định giá mà để thị trường tự điều chỉnh theo các yếu tố kinh tế như xuất nhập khẩu, đầu tư, lãi suất và tâm lý nhà đầu tư.

Mình sẽ lấy ví dụ để các bạn dễ hiểu hơn: 

Hãy tưởng tượng bạn đang đi chợ mua trái cây, giá cam hôm nay là 10.000 đồng một quả vì nhiều người muốn mua cam, cam trở nên “hot”. Nhưng ngày mai, nếu nhiều người bán cam ra hơn mà ít người mua, giá cam sẽ xuống còn 7.000 đồng một quả. Giá cam sẽ thay đổi tùy theo cung-cầu.

Tương tự như trong thị trường Forex, giá trị của đồng tiền như USD hay VND cũng thay đổi dựa trên số người muốn mua hay bán đồng tiền đó. Nếu nhiều người muốn mua USD, giá USD sẽ tăng lên; nếu nhiều người bán USD, giá USD sẽ giảm xuống. Đây chính là cách hoạt động của tỷ giá thả nổi.

Cơ chế này giúp tỷ giá phản ánh sát thực trạng kinh tế và thị trường hơn, linh hoạt điều chỉnh khi có biến động. Tuy nhiên nó cũng có thể gây ra sự dao động mạnh nếu thị trường quá “tự do” và thiếu sự kiểm soát, dẫn đến rủi ro cho nền kinh tế và doanh nghiệp.

Tỷ giá thả nổi có quản lý là gì?

Tỷ giá thả nổi có quản lý (A Managed Floating Exchange Rate) là hình thức mà tỷ giá hối đoái được xác định chủ yếu dựa trên cung cầu trên thị trường ngoại hối, nhưng Ngân hàng Trung ương vẫn can thiệp vào một mức độ nhất định để giữ cho tỷ giá không biến động quá mạnh gây ảnh hưởng xấu tới nền kinh tế.

Có nghĩa là thay vì để giá trị đồng tiền “tự do bay nhảy” theo thị trường, nhà quản lý sẽ “điều chỉnh nhẹ” bằng cách can thiệp mua bán ngoại tệ hoặc áp dụng các chính sách tiền tệ để giữ cho tỷ giá ổn định hơn để tránh những cú sốc bất ngờ.

So sánh nhanh với tỷ giá thả nổi tự do

Hãy cùng mình tìm hiểu sự khác biệt giữa tỷ giá thả nổi tự do và tỷ giá thả nổi có quản lí qua bảng sau đây:

Tiêu chí	Tỷ giá thả nổi tự do	Tỷ giá thả nổi có quản lý
Mức độ kiểm soát	Giao dịch tự do, không có sự can thiệp	Ngân hàng Trung ương can thiệp định kỳ hoặc khi cần thiết
Biến động giá	Có thể rất lớn, theo cung cầu hoàn toàn	Biến động được hạn chế, ổn định hơn
Rủi ro ảnh hưởng kinh tế	Cao do biến động không kiểm soát	Giảm thiểu rủi ro do quản lý
Ứng dụng phổ biến	Ít quốc gia áp dụng do rủi ro cao	Được nhiều nước phát triển và đang phát triển sử dụng

Tại sao nhiều nước chọn cách quản lý này? 

Sau khi hiểu rõ sự khác biệt giữa tỷ giá thả nổi tự do và tỷ giá thả nổi có quản lí, ta có thể thấy rằng mỗi hình thức đều có ưu nhược điểm riêng. Vậy tại sao nhiều quốc gia lại chọn áp dụng tỷ giá thả nổi có quản lí? Hãy cùng Sanuytinonline tìm hiểu lý do chính đằng sau lựa chọn này.

Cân bằng giữa tự do thị trường và ổn định kinh tế

Tỷ giá thả nổi hoàn toàn cho phép giá trị đồng tiền biến động theo cung cầu, giúp phản ánh nhanh chóng các yếu tố kinh tế như xuất nhập khẩu, đầu tư hay tâm lý nhà đầu tư. Tuy nhiên nếu để thị trường tự do hoàn toàn, tỷ giá có thể dao động quá mạnh, gây ra bất ổn cho nền kinh tế.
Tỷ giá thả nổi có quản lý giúp các quốc gia giữ được sự linh hoạt của thị trường nhưng vẫn duy trì sự ổn định cần thiết, tránh những biến động quá khắc nghiệt làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân.

Tránh ảnh hưởng xấu đến doanh nghiệp và người dân

Biến động mạnh của tỷ giá có thể khiến chi phí nhập khẩu tăng đột ngột, đẩy giá hàng hóa, nguyên liệu lên cao từ đó làm tăng lạm phát. Đồng thời doanh nghiệp xuất khẩu cũng bị ảnh hưởng khi không dự đoán được chính xác chi phí và lợi nhuận.

Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, một số quốc gia áp dụng cơ chế tỷ giá thả nổi tự do đã chứng kiến đồng tiền mất giá nhanh chóng, làm doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, dẫn đến suy thoái kinh tế sâu rộng. Từ đó, nhiều nước chuyển sang cơ chế tỷ giá thả nổi có quản lý nhằm giảm thiểu rủi ro này.

Ngân hàng Trung ương có thể can thiệp khi cần thiết

Trong những tình huống khủng hoảng, biến động toàn cầu hoặc các sự kiện bất ngờ, Ngân hàng Trung ương có thể can thiệp vào thị trường ngoại hối bằng cách mua vào hoặc bán ra ngoại tệ để ổn định tỷ giá, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Mình sẽ lấy ví dụ để các bạn hiểu rõ hơn về sự ảnh hưởng của Ngân hàng Trung ương. Trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã bán khoảng 500–700 triệu USD từ dự trữ ngoại hối gần 90 tỷ USD để ổn định tỷ giá VND/USD. Hành động này giúp giảm áp lực tăng giá đồng USD và duy trì sự ổn định cho nền kinh tế. (Nguồn: Stockbiz)

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều chỉnh biên độ tỷ giá giao ngay (tiếng Anh là spot exchange rate) USD/VND từ ±3% lên ±5% kể từ ngày 17/10/2022. Việc này tạo ra không gian linh hoạt hơn cho tỷ giá, giảm nhẹ cú sốc từ bên ngoài và duy trì sự ổn định cho thị trường ngoại tệ.

Tóm lại, nhiều quốc gia đã lựa chọn Tỷ giá thả nổi có quản lý vì 3 lý do chính sau đây: 

• Giúp cân bằng giữa tự do thị trường và ổn định kinh tế.
• Tránh tình trạng biến động tỷ giá quá mạnh gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân.
• Cho phép Ngân hàng Trung ương linh hoạt ứng phó với các biến cố kinh tế hoặc tài chính bất thường.

Ai đứng sau việc quản lý tỷ giá thả nổi? 

Khi nhắc đến việc quản lý tỷ giá thả nổi, Ngân hàng Trung ương chính là “nhân vật chủ chốt” không thể thiếu. Các trader đã thật sự hiểu rõ vai trò và cách mà Ngân hàng Trung ương ổn định tỷ giá chưa? Bây giờ hãy tiếp tục tìm hiểu cùng mình nhé!

Tìm hiểu vai trò của Ngân hàng Trung Ương

Ngân hàng Trung ương được ví như “người kiểm soát sóng” trên thị trường ngoại hối. Khi sóng lớn (biến động tỷ giá) dâng cao quá mức gây bất ổn, họ sẽ ra tay can thiệp để giữ cho con thuyền kinh tế không bị chìm. Vai trò của ngân hàng không phải là cố định tỷ giá cứng nhắc, mà là tạo ra sự ổn định tương đối để nền kinh tế phát triển bền vững.

Những công cụ mà Ngân hàng Trung ương sử dụng để ổn định tỷ giá

• Can thiệp mua bán ngoại tệ: Khi tỷ giá có dấu hiệu biến động quá nhanh hoặc vượt biên độ cho phép, ngân hàng có thể trực tiếp bán ngoại tệ (ví dụ USD) để giảm áp lực tăng giá đồng ngoại tệ, hoặc mua ngoại tệ để ngăn đà giảm quá sâu của đồng nội tệ.
• Điều chỉnh biên độ tỷ giá: Ngân hàng Trung ương có thể nới rộng hoặc thu hẹp biên độ cho phép tỷ giá dao động nhằm tạo sự linh hoạt hoặc hạn chế biến động quá mạnh.
• Chính sách tiền tệ: Qua việc thay đổi lãi suất hay các công cụ chính sách khác, ngân hàng có thể ảnh hưởng đến dòng vốn vào/ra, từ đó gián tiếp ổn định tỷ giá.
• Dự trữ ngoại hối: Sử dụng dự trữ ngoại tệ để can thiệp khi cần thiết, bảo vệ đồng tiền quốc gia khỏi biến động tiêu cực.

Minh chứng thực tế về quản lý tỷ giá thả nổi

Ở Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) thường xuyên thực hiện các biện pháp can thiệp để giữ cho tỷ giá USD/VND trong biên độ hợp lý. Ví dụ, trong năm 2024, NHNN đã bán khoảng 500–700 triệu USD từ dự trữ ngoại hối gần 90 tỷ USD để giảm áp lực tăng giá đồng USD, giữ tỷ giá ổn định giúp hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát. (Nguồn: Stockbiz)

Ngoài ra, NHNN cũng điều chỉnh biên độ tỷ giá giao ngay USD/VND từ ±3% lên ±5% kể từ tháng 10/2022, tạo không gian linh hoạt hơn cho thị trường hấp thụ các cú sốc bên ngoài nhưng vẫn duy trì sự ổn định cần thiết. (Nguồn: Nhandan)

Trên thế giới, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng thường xuyên sử dụng các biện pháp tương tự để điều tiết tỷ giá, đặc biệt trong những giai đoạn kinh tế biến động như khủng hoảng tài chính hoặc dịch bệnh.

Ưu điểm và thách thức của tỷ giá thả nổi có quản lý

Tỷ giá thả nổi có quản lý là một giải pháp “vàng” giúp nhiều quốc gia cân bằng giữa tự do thị trường và ổn định kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh ưu điểm thì nó cũng tồn tại những thách thức nhất định. Cùng mình tìm hiểu nhé!

Ưu điểm

• Linh hoạt điều chỉnh theo thị trường: Tỷ giá có thể tự do dao động trong biên độ cho phép, giúp phản ánh nhanh các biến động cung cầu trên thị trường ngoại hối. Điều này tạo điều kiện để đồng tiền thích nghi tốt hơn với những thay đổi của kinh tế trong và ngoài nước.
• Ổn định tương đối, tránh biến động quá mạnh: Dù tỷ giá không cố định cứng nhắc nhưng sự can thiệp có kiểm soát của Ngân hàng Trung ương giúp ngăn chặn các biến động quá lớn, giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp và người dân trong việc mua bán, đầu tư và tiêu dùng.
• Giảm áp lực dự trữ ngoại tệ: Nhờ có biên độ dao động linh hoạt, quốc gia không phải sử dụng quá nhiều dự trữ ngoại tệ để can thiệp liên tục, giúp giữ vững nguồn dự trữ quý giá cho các mục đích cấp bách khác như ổn định tài chính hay trả nợ công.

Thách thức

• Vẫn tồn tại biến động tỷ giá: Mặc dù được quản lý, tỷ giá thả nổi vẫn chịu ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài như dòng vốn đầu tư, biến động giá cả toàn cầu hay sự kiện chính trị. Điều này đòi hỏi phải có chính sách giám sát liên tục và kịp thời để hạn chế rủi ro.
• Cần chính sách và giám sát hiệu quả: Việc duy trì biên độ tỷ giá hợp lý và can thiệp đúng lúc đòi hỏi ngân hàng trung ương phải có năng lực phân tích chính xác, dự báo tốt, cũng như phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác. Nếu không, việc quản lý có thể gây phản tác dụng tạo ra bất ổn kéo dài.

Bạn có biết Tỷ giá ngoại tệ tác động ra sao đến “túi tiền” hàng ngày?

Bạn đã bao giờ tự hỏi tỷ giá ảnh hưởng thế nào đến ví tiền của mình chưa? Có thể trong cuộc sống hàng ngày bạn không để ý, nhưng tỷ giá ngoại tệ không chỉ là con số trên báo cáo kinh tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống và kinh tế của mỗi người! Bây giờ hãy để Sanuytinonline bật mí cho các trader nhé!

Ảnh hưởng đến giá hàng hóa và xuất nhập khẩu

Khi tỷ giá được quản lý ổn định trong một phạm vi cho phép, giá của những mặt hàng nhập khẩu như điện thoại, xăng dầu, thực phẩm hay linh kiện sản xuất trong nước sẽ không bị “nhảy múa” quá nhiều. Điều này rất quan trọng với các doanh nghiệp nhập khẩu và xuất khẩu, vì nó giúp họ tính toán chi phí và lợi nhuận một cách chính xác hơn.

Mình sẽ lấy ví dụ cho các bạn dễ hình dung: Nếu đồng tiền trong nước mất giá quá nhanh, chi phí nhập khẩu sẽ tăng, kéo theo giá sản phẩm tiêu dùng trong nước tăng theo. Điều này khiến bạn phải chi trả nhiều tiền hơn cho những thứ mình cần mua hàng ngày.

Tác động đến giá cả sinh hoạt và sức mua của bạn

Giá cả hàng hóa và dịch vụ trong cuộc sống hàng ngày, như giá xăng, điện, thực phẩm, đồ điện tử cũng phụ thuộc khá nhiều vào tỷ giá. Khi tỷ giá ổn định, các giá này sẽ được giữ ở mức hợp lý, giúp bạn kiểm soát tốt hơn số tiền chi tiêu hàng tháng.

Ngược lại, nếu tỷ giá biến động mạnh và không được kiểm soát, giá cả sẽ thay đổi thất thường, làm giảm sức mua của bạn, khiến chi phí sinh hoạt tăng cao, gây khó khăn trong việc cân đối tài chính cá nhân.

Tác động tới môi trường đầu tư và việc làm

Một tỷ giá ổn định cũng tạo ra sự yên tâm cho các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Khi nhà đầu tư cảm thấy an toàn, họ sẽ mạnh dạn rót vốn vào các dự án kinh doanh, mở rộng sản xuất, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn cho mọi người.

Ngược lại, nếu tỷ giá liên tục biến động và không được kiểm soát, môi trường đầu tư sẽ trở nên rủi ro, khiến các nhà đầu tư e dè hoặc rút vốn, làm chậm lại sự phát triển kinh tế và ít tạo ra việc làm mới.

Trader mới hỏi, trader cũ trả lời: Hiểu tỷ giá và Forex không khó!

Là một người đã trải qua hơn 7 năm gắn bó với thị trường Forex, mình hiểu những cảm giác bỡ ngỡ, hoang mang thậm chí thất vọng mà các bạn mới bắt đầu thường gặp phải. Dưới đây là những điều mình rút ra được qua trải nghiệm thực tế, hy vọng sẽ giúp bạn tránh được nhiều sai lầm và tiến nhanh hơn trên con đường đầu tư.

Luôn đặt kiến thức lên hàng đầu

Thị trường Forex không phải trò may rủi mà là đấu trường về kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm. Thay vì lo lắng về biến động, bạn có thể chủ động dành thời gian tìm hiểu về tỷ giá, cách vận hành thị trường, phân tích kỹ thuật, quản lý vốn và một điều rất quan trọng là tâm lý giao dịch. Đầu tư cho kiến thức không bao giờ là phí phạm phải không nào!

Tập giao dịch trên tài khoản demo trước khi chơi thật

Tài khoản demo là “phòng tập” giúp trader luyện kỹ năng mà không mất tiền thật. Mình từng mất không ít tiền vì nhảy vào giao dịch thật quá sớm mà không đủ chuẩn bị. Hãy tận dụng tài khoản demo để làm quen với nền tảng, thử nghiệm chiến lược và quan trọng nhất là học cách kiểm soát cảm xúc khi thị trường biến động.

Đừng bao giờ đánh cược tất tay

Một trong những sai lầm lớn nhất của trader mới là đặt quá nhiều vốn vào một lệnh hoặc không biết cách cắt lỗ. Mình nhớ có những lần thua lỗ “sấp mặt” chỉ vì quá tham hoặc không có kế hoạch dừng lỗ rõ ràng. Hãy luôn quản lý rủi ro bằng cách chỉ rủi ro một phần nhỏ vốn trong mỗi giao dịch, thường không quá 1-2%. Giữ vốn là ưu tiên số một trader nhé!

Tâm lý là “vũ khí” quyết định thành bại

Biến động trên thị trường dễ khiến bạn hoảng loạn hoặc tham lam, đó là lúc bạn dễ phạm sai lầm nhất. Mình từng nhiều lần phải nhắc bản thân: “Thắng thua là chuyện bình thường, quan trọng là giữ cái đầu lạnh.” Tập thở sâu, tạm dừng khi cảm xúc căng thẳng và tuân thủ kỷ luật giao dịch chính là cách để bạn đứng vững lâu dài.

Luôn có kế hoạch giao dịch rõ ràng

Không vào lệnh một cách tùy hứng!

Không vào lệnh một cách tùy hứng!

Không vào lệnh một cách tùy hứng! 

Điều quan trọng phải nhắc lại 3 lần. Mỗi lần giao dịch phải có mục tiêu rõ ràng, điểm vào, điểm dừng lỗ và điểm chốt lời nhé các trader!

Kiên nhẫn và học hỏi không ngừng

Forex không phải “đường tắt đến giàu có”. Nó là hành trình dài với nhiều thử thách. Các “pro trader” cũng từng trải qua hàng nghìn lần thất bại mới rút ra được bài học quý giá. Hãy kiên nhẫn, đừng sợ sai và luôn học hỏi từ sai lầm của chính mình và của người khác.

Chọn nhà môi giới uy tín và công cụ phù hợp

Các trader mới “gia nhập” hãy tìm hiểu thật kỹ, chọn broker có giấy phép rõ ràng, phí hợp lý và nền tảng ổn định. Mình mất nhiều thời gian và tiền bạc khi phải chuyển đổi nhiều lần vì chọn sai sàn. Một nền tảng tốt giúp bạn giao dịch mượt mà và tập trung hơn vào thị trường đó!

Tạm kết

Tỷ giá thả nổi có quản lý chính là cách các quốc gia cân bằng giữa sự tự do của thị trường và nhu cầu giữ ổn định kinh tế. Hiểu rõ cách tỷ giá vận hành sẽ giúp bạn tránh bị bất ngờ trước những biến động khó lường trong thị trường tài chính.

Đầu tư không phải trò chơi nhanh, mà là hành trình dài cần sự kiên nhẫn, học hỏi liên tục và giữ vững kỷ luật trong mọi quyết định. Với tinh thần chủ động và kiến thức vững vàng, mình tin rằng các bạn hoàn toàn có thể tự tin bước vào thế giới tài chính rộng lớn!